Fryslân Bloeit is een initiatief dat dorpen en wijken in Friesland samenbrengt rond de vraag: wat als één week vol verbinding, natuur en gezondheid jouw dorp blijvend verandert? Geïnspireerd door de principes van de zogeheten Blue Zones – plekken in de wereld waar mensen opvallend gezond en gelukkig oud worden – werken Friese gemeenschappen aan een leefomgeving die klaar is voor de toekomst. “De impact van een Bloeiweek reikt in praktijk vaak verder dan die ene week”, vertelt Bouwe de Boer van mede-initiatiefnemer Freonen fan Fossylfrij Fryslân. “In veel dorpen ontstaan nieuwe netwerken, worden blijvende activiteiten opgezet en groeit het onderlinge contact. Soms leidt het initiatief tot deelautoprojecten of nieuwe energiecoöperaties.”
Wat begon met een pilot in Wergea in 2023, is inmiddels uitgegroeid tot een provinciebrede beweging. Dit jaar organiseren maar liefst dertig Friese dorpen en wijken een Bloeiweek.
Lees meer op Bloeit.frl
Van 9 tot en met 18 mei vindt de eerste Bloeiweek van Fryslân Bloeit 2025 plaats in Kollumersweach en Feankleaster. Tien dagen lang bruist het in deze dorpen van de activiteiten rondom gezondheid, duurzaamheid, cultuur en mienskip – van duurzame kledingmarkt tot oldtimershow, van pumptrackbaan tot een wandeling langs bloeiende meidoorns.
De hoofdprijs bedraagt € 3.000, en daarnaast ontvangen twee dorpen een aanmoedigingsprijs van € 1.500. Niet alleen een eer, maar ook een extra zetje om plannen te realiseren. In dit document vind je alle informatie over deze verkiezing op een rij.
In 2025 kijkt de jury met speciale aandacht naar initiatieven waar jongeren een belangrijke rol spelen. Want een vitaal dorp is ook een dorp waar jonge mensen zich thuis voelen en mee kunnen bouwen aan hun eigen toekomst. Download alle criteria voor 2025 hier.
Laat zien waar jullie trots op zijn – op jullie eigen manier!
Of je nu houdt van tekenen, filmen, knippen en plakken, praten of zingen – alles mag bij het presenteren van jullie initiatief bij deelname aan deze verkiezing! Maak een tekening, collage, podcast of een kort filmpje. Zolang het maar jullie verhaal vertelt. Geen regels, alleen jullie eigen creativiteit! Zie je even niet hoe je dit kunt aanpakken? Geen zorgen! We bieden een inspirerend webinar én een contactmoment aan met een creatieveling. Zij helpt jullie om nét even anders te kijken en jullie verhaal zo te vertellen dat het raakt – ook buiten het dorp. Dus: stroop de mouwen op, laat jullie creativiteit stromen en laat zien waar jullie dorp voor staat! Datum webinar: maandagavond 19 mei
De feestelijke uitreiking van de Dorpsvernieuwingsprijs 2025 vindt plaats tijdens het PlattelandsParlement Gelderland op 22 november 2025. Zet ‘m vast in je agenda! De winnaar krijgt bovendien een unieke kans: zij mogen het jaar erop Nederland vertegenwoordigen tijdens de Europese Dorpsvernieuwingsprijs!
Meer informatie en het formulier om je aan te melden vind je op de website van de Landelijke Vereniging van Kleine Kernen.
Elke twee jaar reikt de Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen (LVKK) met trots de Dorpsvernieuwingsprijs uit. Een feestelijke erkenning voor dorpen die met lef, liefde en inzet bouwen aan een leefbare toekomst – voor nu én de generaties na ons. Deze prijs is bedoeld als een duwtje in de rug voor inspirerende dorpsprojecten die de leefbaarheid versterken. En daar horen mooie bedragen bij!
De aanleiding voor deze enquête is de motie ‘Energie van en voor de dorpen’ waarin wordt verwezen naar de belangrijke bijdrage die dorpsmolens kunnen leveren aan de energietransitie. Er wordt gewezen op het belang om inzicht te verkrijgen omtrent behoeften en het belang hierbij de dorpen en de lokale energiecoöperaties te betrekken.
Wat verstaat de provincie onder een dorpsmolen?
Een dorpsmolen is een solitaire windmolen nabij een dorp, die is voortgekomen uit een lokaal initiatief en waarvan de opbrengsten volledig ten goede komt aan de lokale gemeenschap (definitie omgevingsvisie Fryslân, de romte diele).
Dorpsbelangen en energiecoöperaties wordt gevraagd om een enquête in te vullen. Deze enquête is hier te vinden.
Bron: https://www.fryslan.frl
De provincie Fryslân wil graag weten of er behoefte in de provincie is om nieuwe dorpsmolens te realiseren. Om dit in kaart te brengen, zijn een aantal vragen geformuleerd voor de energiecoöperaties en dorpsbelangen.
Een plan is nodig, omdat Oog in Al door de gemeente is aangewezen als een van de eerste Utrechtse buurten die van het aardgas afgaan. Het bewonersinitiatief Oog voor Warmte werkt daarom al sinds 2021 aan plannen voor een lokaal, duurzaam en betaalbaar warmtenet voor het verwarmen van de woningen in de buurt waarbij bewoners zeggenschap hebben. Onderzoek heeft inmiddels duidelijk gemaakt dat een lokaal warmtenet mogelijk is op basis van aquathermie. Hierbij wordt water uit het naastgelegen Amsterdam-Rijnkanaal als warmtebron gebruikt.
De komende periode werkt het bestuur van Oog voor Warmte de plannen samen met werkgroepen en externe partners verder uit in een Buurtenergieplan. Daarvoor moet nog bepaald worden welke technische variant het beste past bij de buurt. Marc de Koos: “Daarbij betrekken we de bewoners heel nauw. We kijken bijvoorbeeld naar aanpassingen in de woning; wat is wel en niet mogelijk in deze jaren dertig woningen en wat zien bewoners wel en niet zitten? Ook kijken we naar voorzieningen die buiten in de buurt nodig zijn en naar eenmalige en maandelijkse kosten. De voorkeursvariant die daaruit rolt, werken we uit in technisch ontwerp en een business case (een onderzoek naar de financiële haalbaarheid).” In het buurtenergieplan is verder aandacht voor de professionalisering van de organisatie en de samenwerking met de gemeente en andere partners.
Een lening uit het Ontwikkelfonds Warmte is bedoeld om warmteprojecten door de risicovolle ontwikkelfase te begeleiden. Het fonds is speciaal opgezet voor energiecoöperaties als Oog voor Warmte. Het fonds is een samenwerking tussen Energie Samen (de landelijke koepel en belangenorganisatie van energiecoöperaties), het Ministerie van Economische Zaken (EZ) en het Nationaal Groenfonds. De toegekende lening wordt in een aantal jaarlijkse delen toegekend. De terugbetaling vindt plaats wanneer duidelijk is dat de realisatie daadwerkelijk financieel haalbaar is. Als tijdens de ontwikkelfase blijkt dat het project niet haalbaar is, wordt de lening kwijtgescholden.
Meer informatie is te vinden op www.energiesamen.nu.
Meer informatie over Oog voor Warmte staat op www.oogvoorwarmte.nl
Buurtwarmte-initiatief Oog voor Warmte krijgt een lening van 872.000 euro van het Ontwikkelfonds Warmte. Hiermee kan de energiecoöperatie het plan voor een buurtwarmtesysteem op basis van aquathermie de komende jaren verder ontwikkelen. Dat gebeurt in nauwe samenwerking met de buurtbewoners én de gemeente Utrecht. Voorzitter Marc de Koos is blij. “Met de lening kunnen we de volledige ontwikkelfase van Oog voor Warmte doorlopen. Dit geeft ons als bestuur veel rust én de kans om het warmtenet daadwerkelijk te realiseren.”
Klimaatstichting HIER en Natuur en Milieufederaties hebben in samen werking een stappenplan ontwikkeld voor mini-warmtenetten van 2-10 aansluitingen. Dit stappenplan biedt handvatten voor enthousiaste woningeigenaren voor het realiseren een mini-warmtenet.
Een mini-warmtenet is een klein groepje (2-50) huizen dat samen gebruik maakt van een duurzame bron en daarmee collectief van het gas af gaat. Een duurzame bron kan bijvoorbeeld aquathermie of bodemenergie zijn.
De warmte van de bron wordt via leidingen naar de woningen geleid, waar een individuele warmtepomp de temperatuur verder regelt.
Een mini-warmtenet is geen nieuwe oplossing om van het gas af te gaan, maar werd tot nu toe vooral toegepast in nieuwbouw. Er is nog weinig ervaring met mini-warmtenetten in bestaande woningen van particuliere eigenaren.
Een mini-warmtenet is een interessante optie voor buurten waar woningen relatief dicht bij elkaar staan en waar bewoners samen de stap naar aardgasvrij willen zetten.
Een mini-warmtenet kan interessant zijn voor iedereen die:
Ben je benieuwd of een mini-warmtenet iets voor jouw buurt is? Er is een stappenplan ontwikkeld waarmee je eenvoudig aan de slag kunt. Hierin lees je hoe je samen met je buren een mini-warmtenet opzet, welke stappen je moet nemen en waar je op moet letten.
Mini-warmtenetten variëren in grootte tussen 2 en 50 aansluitingen, maar dit stappenplan richt zich vooral op “lichte” mini-warmtenetten met 2 tot 10 aansluitingen. Deze zijn eenvoudiger in opzet en beheer, hebben minder complexe technische vereisten en kennen een overzichtelijkere participatiestructuur.
Bron en foto’s: HIER.nu
Helemaal van het gas af is een uitdaging. De warmtetransitie vraagt om slimme oplossingen. Een individuele warmtepomp of een grootschalig warmtenet zijn jaren lang de gangbare techniek geweest. Maar een mini-warmtenet kan een mogelijke waardevolle tussenoplossing bieden.
Met het programma Buurtenergie kunnen bewonerscollectieven bij LSA bewoners een ervaren procesbegeleider aanvragen die een tijdje meedenkt, meewerkt, en adviseert in jullie plannen voor het gezamenlijk verduurzamen van jullie woningen. Het is ook mogelijk om zelf een procesbegeleider aan te dragen vanuit jullie eigen collectief.
Lees meer over Buurtenergie 2025 op de website van LSA Bewoners.
Zijn jullie een bewonersgroep die in eigen straat, gebouw, buurt of dorp gezamenlijk jullie huizen willen verduurzamen? Dan kunnen jullie in 2025 gebruik maken van 100 uur gratis begeleiding van een ervaren procesbegeleider. Want samen is leuker, inclusiever en vaak goedkoper. Maar niet altijd makkelijker; waar begin je? Hoe praat je hierover met je buren? Welke financiële oplossingen zijn voor zoveel mogelijk buren interessant – en haalbaar?
Het aantal lokale energiecollectieven is in 10 jaar verviervoudigd. Van 174 collectieven in 2014 naar 702 vandaag de dag. Samen wekken zij stroom op voor een half miljoen huishoudens. Energiecoöperaties laten zich daarbij leiden door een inspirerend toekomstbeeld: zoveel en zo slim mogelijk eigen energie lokaal opwekken, opslaan en leveren tegen een stabiele en eerlijke prijs.
Toch wordt de kracht van de beweging nog onvoldoende benut, betoogt Gijs Termeer, directeur van Klimaatstichting HIER. “Als overheid, netbeheerders, ontwikkelaars en coöperaties nog meer samenwerken, dan lossen de knelpunten sneller op en krijgen we méér hernieuwbare energie. Het is belangrijk om de komende jaren de kansen van lokale en betaalbare energie voor bewoners, ondernemers en het klimaat te verzilveren.”
In 2024 realiseerden de lokale energiecollectieven samen 93 zonnedaken, 18 zonneparken, 3 grootschalige batterijen en 1 windpark. Bij al deze projecten is de lokale omgeving (bewoners en ondernemers) eigenaar van het project. Zij bepalen als leden van de energiecoöperatie gezamenlijk hoe het project wordt ontwikkeld. Zodra een project draait, bepalen ze ook en hoe de opbrengsten terugvloeien naar de omgeving.
In totaal wekken de bewonersinitiatieven nu voor bijna een half miljoen huishoudens hernieuwbare energie op. “Een mooie prestatie, maar het hadden er misschien wel 1 miljoen kunnen zijn” stelt Gijs Termeer. “En dat ligt niet aan de inzet of het doorzettingsvermogen van initiatiefnemers.” Uit de Lokale Energie Monitor blijkt dat lokale coöperaties steeds grotere projecten realiseren en ook steeds vaker samen ontwikkelen met marktpartijen.
Op dit moment zijn er in de coöperatieve sector nog honderden projecten in planning, voorbereiding of aanbouw. Dat biedt perspectief, maar vertraging en steeds langere doorlooptijden zijn een grote zorg. Het ontwikkelen van duurzame energie op land vraagt een zorgvuldig proces en duurt ook als alles meezit meerdere jaren. Vertraging door lange wachttijden bij de Raad van State, wachten op een netaansluiting, krappe subsidies of het uitblijven van landelijke windnormen maken de trajecten nog langer en halen daarmee de vaart uit de energietransitie. “Soms betekent die vertraging ook dat een project financieel niet meer haalbaar is vanwege gestegen kosten of lage energieprijzen, terwijl dat bij de start wel zo was.” legt Termeer uit. “En dat is natuurlijk enorm zonde.”
Vertraging van projecten betekent echter niet dat lokale energiecollectieven stil zitten. Steeds meer initiatieven zijn op verschillende fronten tegelijk actief. Ze helpen buren met energiebesparing, richten zich op warmtenetten in de wijk en ontwikkelen zon- en windprojecten. Coöperaties zetten in op innovaties zoals energieopslag, solar carports, laadpleinen, energiedelen en zelflevering.
Steeds méér mensen sluiten zich aan bij lokale energiecollectieven als lid, vrijwilliger of mede-investeerder. Zo zijn er inmiddels 50 coöperaties die meer dan 500 leden tellen, waarvan 19 initiatieven zelfs meer dan 1000 leden hebben. Gezamenlijk telt het op tot bijna 140.000 leden. Er is een trend zichtbaar dat energiecollectieven zich steeds verder ontwikkelen tot energiegemeenschappen, waarin lokale ondernemers, bewoners en overheden samen zorgen dat er voldoende én betaalbare energie op het juiste moment beschikbaar is.
Bekijk hier de Lokale Energiemotor 2024 van HIER.
Bron: https://www.hier.nu/nieuws-van-hier/lokale-energie-monitor-2024-potentie-lokale-energiecollectieven-niet-volledig-benut
Foto: Niels Kooistra (Energietuin Assen-Noord)
De 702 lokale energiecollectieven in Nederland leveren inmiddels stroom voor een half miljoen huishoudens. Deze bewonersbeweging kampt echter met vertraging waardoor de potentie niet volledig wordt benut, zo blijkt uit de tiende Lokale Energie Monitor van Klimaatstichting HIER. Dit onderzoek werd tijdens het jaarlijkse event HIER opgewekt op 11 maart gepresenteerd.
Vaak steunt Vfonds grote projecten, maar Loket D maakt juist kleine, lokale initiatieven mogelijk. Ideeën die uit de wijk komen en waar mensen meedoen én meepraten. Loket D is er voor mensen zoals jij, die dromen, doorbijten en durven.
Geld aanvragen kan vanaf 17 maart t/m 30 april 2025 door stichting en vereniging. Loket D helpt je met voorbeelden, advies en antwoorden.
Loket D is er voor mensen die dromen. Die durven. Democratie begint bij jou. Wil jij iets doen zodat buren vaker samen komen? Heeft jouw stichting een idee om de buurt groener te maken? Wil jouw groep zich laten horen en iets veranderen? Dat kan. Beslis mee over jouw straat, wijk of groep.
Ideeën die uit een wijk, dorp of gemeenschap zelf komen. Activiteiten die mensen samenbrengen. Waar je meedoet en meebeslist. Democratie draait om samen beslissen. Bijvoorbeeld over hoe je met elkaar omgaat en welke rol je hebt in de buurt. Hoe jong en oud hun stem kunnen laten horen of hoe de wijk veiliger wordt. Over een tegengeluid laten horen of je verkiesbaar stellen. Loket D helpt deze ideeën verder.
Een idee indienen kan als stichting of vereniging. Loket D opent op 17 maart 2025. Indienen kan t/m 30 april 2025. Later in 2025 is er weer een mogelijkheid. Loket D helpt je graag met voorbeelden, antwoorden en advies.
Een aanvraag indienen kan op de website van Loket D waar je ook meer informatie vindt over het V Fonds.
Beslis mee over je buurt, dorp of wijk. Wil jij mensen samenbrengen en meebeslissen over jouw directe omgeving, zoals de veiligheid in je straat? Ook dat is democratie. Loket D is er om jou te helpen.
Bron: RTVNOF
De dorpstuin heeft niet alleen de functie van het verbouwen van voedsel. “Zo’n tuin helpt ook tegen eenzaamheid omdat mensen er samen aan werken. Ook heeft de tuin een educatieve functie, omdat mensen leren hoe ze groente en fruit kunnen kweken”, zegt Gatsonides.
Hoewel veel zaken rondom de dorpstuin inmiddels geregeld zijn, zijn er nog een aantal dingen die opgelost moeten worden. Zo zal er binnenkort met een wethouder van de gemeente besproken worden of het mogelijk is om een toilet op het terrein te plaatsen omdat dit iets buiten het centrum ligt. Daarnaast wordt er nog gezocht naar vrijwilligers die willen helpen bij het onderhoud van de tuin. “Iedereen is welkom, ook als je niet veel ervaring hebt met tuinieren. We willen mensen graag leren hoe ze het kunnen doen”, aldus Gatsonides.
Mensen die graag willen helpen, kunnen contact opnemen met Gatsonides via 06 44348221 of een e-mail sturen naar dorpstuinbuitenpost@gmail.com.
Auteur: RTV NOF | Ate Wielstra
BUITENPOST – De plannen voor een dorpstuin in Buitenpost krijgen steeds meer vorm. “1000m2 is groot genoeg om veel gezinnen van groente te voorzien”, vertelt initiatiefnemer Jan Klaas Gatsonides.
Maatschappelijke organisaties kunnen van 24 maart tot en met 9 mei 2025 een extra aanvraag indienen voor een bijdrage van €500 tot €5.000. Binnen 2 tot 6 weken hoor je of je aanvraag is goedgekeurd.
Groene projecten voor buurten
Met de bijdrage van het Postcode Loterij Buurtfonds willen we bewoners aanmoedigen om samen te werken aan toegankelijke, groene initiatieven. Zoals geveltuinen, buurtmoestuinen, bloembakken met inheemse planten, bijenhotels, vogelhuisjes, regentonnen en het vervangen van tegels door groen. Samen maken we buurten niet alleen mooier, maar zijn we ook voorbereid op een veranderend klimaat en hebben we positieve impact op het welzijn van de bewoners.
Kijk op de website van het Postcode Loterij Buurtfonds voor meer informatie en om een aanvraag te doen.
Het Postcode Loterij Buurtfonds zet deze lente een groene stap vooruit! Met deze groene campagne hopen we buurten door heel Nederland te stimuleren om samen te vergroenen. Want groen in de buurt is niet alleen mooi, het brengt ook talloze voordelen met zich mee. Het verkoelt tijdens hete zomers, helpt wateroverlast en droogte tegen te gaan én verhoogt de biodiversiteit. Daarnaast heeft een groenere omgeving een bewezen positief effect op het welzijn van mensen.
Volgende pagina »