MienskipsEnergie is duurzaam, lokaal opgewekte energie die is geproduceerd in samenspraak met de mienskip. Deze mienskip is betrokken bij de productie, het verbruik en de opbrengst van de energie.
Enkele lokale energiecoöperaties in Fryslân hebben een aantal jaren geleden vastgesteld dat zij graag een gezamenlijk keurmerk willen opzetten voor de bijzondere energieprojecten die zij binnen hun eigen gemeenschap uitvoeren.Die bijeenkomsten vonden plaats in Raerd, Fryslân. Tijdens een Algemene Leden Vergadering van Ús Koöperaasje is besloten dat dit keurmerk een stichting moest worden. De leidende voorwaarden die uit dit proces kwamen zijn door het bestuur van de Stichting MienskipsEnergie vastgesteld als ‘de Principes van Raerd’.
Ook binnen de FET (de Friese Energie Tafel) is het belang van de Mienskip vastgelegd. In de pijler Mienskipsenergie wordt gewerkt door overheden en lokale gemeenschappen om het aandeel lokaal eigendom bij grootschalige energieprojecten te vergroten naar tenminste 50%.
Om dit mogelijk te maken is er een handreiking opgesteld die als leidraad kan dienen om de lokale gemeenschap in stelling te brengen bij de grote projecten. Een folder over deze Handreiking Mienskipsenergie – een nieuw proces voor participatie bij zon en wind in 10 stappen kan hier gedownload worden.
De principes van Raerd zijn leidend om te kunnen voldoen aan de eisen voor het keurmerk MienskipsEnergie. Er kan pas sprake zijn van MienskipsEnergie als voldaan wordt aan de volgende voorwaarden:
Deze principes vullen elkaar aan; slechts in combinatie kan er sprake zijn van MienskipsEnergie.
1) Zelf beslissen
Energie waarover de Mienskip beslist.
Uitgangspunt
Het is – bijvoorbeeld op basis van een dorps- of wijkvisie – alle inwoners van het acceptatiegebied duidelijk wat de mogelijkheden zijn voor lokale opwek en er is voldoende consensus over de wijze waarop het proces tot besluitvorming met andere partijen (gemeente, projectontwikkelaar, grond- en dakeigenaar) wordt aangegaan. Het bestuur of vertegenwoordigers van het lokale burgerinitiatief zijn direct – vanaf het begin – bij het proces betrokken.
Consent
Zodra het proces leidt tot een uitvoerbaar plan wordt dat aan het dorp of de wijk (“Mienskip”) voorgelegd. Een vooraf vastgestelde norm voor kwalitatieve en kwantitatieve ‘consent’ is daarbij leidend voor acceptatie. Deze norm kan door de lokale overheid vastgesteld zijn of door de initiërende partij zijn aangegeven vóór de raadpleging van de bevolking in het acceptatiegebied. Acceptatie van het plan moet zorgen voor snelle en probleemloze vergunningsverlening, mocht die nodig zijn. Dit wil niet zeggen dat de Mienskip altijd de initiërende partij hoeft te zijn.
Eigenaarschap
MienskipsEnergie gaat uit van eigenaarschap dan wel voldoende (> 50%) zeggenschap over het project en/of de installatie.
MienskipsEnergie kàn deel zijn van een groter project, mits het hele project wordt getoetst volgens MienskipsEnergie-normen.
2) Lokale duurzame energie
Dat de energievorm duurzaam moet zijn, moge duidelijk zijn. Dat gaat uit van de wettelijke bepalingen die in Nederland gelden voor ‘duurzaam opgewekt vermogen’. Elke duurzame vorm van opwek wordt middels Garantie van Oorsprong (GvO) aangetoond. In Nederland is de instantie CertiQ door de overheid aangewezen om deze GvO’s uit te geven. Om voor het keurmerk MienskipsEnergie in aanmerking te komen is acceptatie van de installatie door CertiQ een vereiste.
Duurzame energie heeft altijd een lokale impact. MienskipsEnergie ondersteunt daarom alleen energievormen die de gemeenschap wil binnen het acceptatiegebied, op de plaats waar die gemeenschap wil, en naar aard en schaal van die gemeenschap. Of dat een windmolen of zonnedak is, op het land van boer Bakker of op het dak van de plaatselijke supermarkt kan de gemeenschap het beste zelf bepalen.
Hoewel daar nog weinig ervaring mee is kan ook collectieve warmte in de vorm van een warmtenet het keurmerk Mienskipsenergie krijgen.
3) Samen profiteren
Van MienskipsEnergie kan de lokale gemeenschap op verschillende manieren profiteren. De opbrengsten van MienskipsEnergie kunnen veelvoudig zijn: versnelde verduurzaming van de eigen omgeving, duurzame stroom voor eigen gebruik, werkgelegenheid, rente op obligaties die burgers en bedrijven kunnen afsluiten, en zelfs opbrengst voor de gemeenschap die collectief betrokken is bij de ontwikkeling.
Bij MienskipsEnergie komen eventuele opbrengsten van de installatie direct of indirect aan de Mienskip ten goede (‘participatie’). De Mienskip beslist over wat er met de opbrengst gedaan gaat worden. De opbrengst, voorzover niet collectief, wordt op een rechtvaardige en laagdrempelige wijze verdeeld. De direct omwonenden hebben voorrang bij directe financiële participatie en hebben als eerste recht van afname van de geproduceerde energie.
(informatie afkomstig van de website mienskipsenergie.frl)
De dorpsmolen van Reduzum werd in 1994 opgericht met als doel duurzame energie op te wekken voor en...
In 2020 heeft de Energiecoöperatie IJlst de stroomtuin van IJlst gebouwd. Het mooiste en best in het landschap...
