index.php

Duurzame Gemeenschappen

Platform voor duurzame initiatieven voor en door de gemeenschap

Jonge dorpsbewoners en LVKK presenteren manifest: “Zonder jonge generatie geen toekomst voor het dorp”

Het manifest is opgesteld in samenwerking met jongeren uit tien provincies en werd gepresenteerd door jongerenvereniging Spritshz in Loenen (Gld), in samenwerking met het grensstreekmediamerk Kalm An en de Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen (LVKK). Samen geven zij een stem aan jonge mensen in dorpen door heel Nederland. Het manifest is vanaf nu online te ondertekenen via: Manifest van jonge dorpsbewoners – LVKK.

Luisteren naar jonge dorpsbewoners

In 2024 sprak de LVKK met jonge dorpsbewoners tussen de 12 en 30 jaar uit tien provincies. De gesprekken gingen over hun binding met het dorp, over wat goed gaat en wat beter kan, en over hun ideeën voor de toekomst. Wat opvalt: veel jongeren voelen zich verbonden met hun dorp, juist omdat familie, vrienden en activiteiten er samenkomen. Maar ze zien ook drempels: te weinig starterswoningen, moeilijke bereikbaarheid en regels die in de weg zitten als zij iets willen organiseren. Toch willen velen graag iets bijdragen, zeker als ze serieus genomen worden en écht iets kunnen veranderen.

Dorpen onder druk

Jonge dorpsbewoners maken zich zorgen over hun toekomst in het dorp waar zij zich thuis voelen. Steeds vaker vertrekken zij met tegenzin naar nabijgelegen steden waar zij wel kunnen wonen. Besturen van dorpshuizen, verenigingen en dorpsraden maken zich ook zorgen: hoe blijft een dorp leefbaar als jonge mensen vertrekken of niet actief meedoen? Steeds vaker lukt het niet om jonge vrijwilligers te vinden of komen voorzieningen zoals een dorpsschool of voetbalclub onder druk te staan. Maarten Koreman, coördinator beleid bij de LVKK: “De zorgen zijn reëel. Veel dorpen vergrijzen, en het lukt jongeren moeilijker om in hun dorp te blijven wonen of zich actief in te zetten. Tegelijkertijd is er een generatie jongeren die wíl blijven, die hun dorp koestert, maar daarvoor onvoldoende mogelijkheden ziet. Wij willen die stem een podium geven.”

Van inzicht naar actie

De uitkomsten van het project zijn gebundeld in een nieuwe uitgave voor dorpsorganisaties en dorpshuizen; ‘Jongeren, toekomstmakers van het platteland’. Hierin staan praktijkverhalen en concrete aanbevelingen voor hoe de jongere generatie (weer) actief betrokken kan raken. Ook hebben de jonge dorpsbewoners uit het project samen met de LVKK een manifest opgesteld. Hierin formuleren jongeren zelf wat zij nodig hebben om zich blijvend in te zetten voor hun dorp.

Belangrijkste oproepen uit het manifest:

Samen verder

De LVKK roept overheden en dorpsorganisaties op om het manifest serieus te nemen en samen met jongeren in gesprek te gaan. In 2025 gaat de vereniging daarom verder met bijeenkomsten, campagnes en beleidsaanbevelingen rond dit thema. Maarten Koreman: “Zonder jongeren is er geen toekomst voor het dorp. We moeten nu handelen. Niet óver jongeren, maar mét hen. Dit manifest is daarvan de start.”ONDERTEKEN MANIFEST

Meer informatie:

Het jongerenmanifest is als bijlage toegevoegd en te ondertekenen via; Manifest van jonge dorpsbewoners – LVKK.

De publicatie ‘Jongeren en hun kijk op het dorp’ is vanaf vandaag te downloaden via https://www.lvkk.nl/publicatie/jongeren-toekomstmakers-van-het-dorp/

Neem voor interviews of samenwerking contact op met:

Maarten Koreman – Coördinator beleid LVKK

mkoreman@lvkk.nl / 06 57 68 06 70

Tekst en foto’s overgenomen van de website van de Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen.

Met een duidelijke oproep voor meer ruimte, invloed en perspectief voor jongeren op het platteland, is op maandag 23 juni het Manifest van jonge dorpsbewoners gelanceerd.

Blog: “Geen paniek, het is geen dood paard!” – Waarom een initiatief soms gewoon wat meer tijd nodig heeft

Deze blog is geschreven door Freija de Jong, adviseur bij Doarpswurk

Maar dan… wordt het stil

“Er gebeurt een tijdje niets. Jij vraagt nog eens hoe het ervoor staat, biedt hulp aan, probeert het vuurtje brandend te houden. Maar steeds hoor je hetzelfde: “Ja, we zijn er nog wel mee bezig, maar het is nu even stil.” En dan begint de twijfel. Moet je blijven duwen? Of trek je aan iets dat niet meer gaat lopen?

Ons advies: nee.
Sterker nog – soms is stilstand gewoon onderdeel van het proces.

Stilstand is geen teken van mislukking

We denken vaak dat een goed initiatief meteen zichtbaar resultaat moet opleveren. Maar in de praktijk werkt het anders – zeker in dorpen waar mensen hun inzet vrijwillig doen, naast hun werk, gezin en andere verplichtingen.

Een plan dat stilvalt, is niet meteen een slecht plan. Het betekent meestal gewoon dat de timing nog niet klopt. De energie is even op, of de aandacht ligt ergens anders. En dat is helemaal oké.

Want goede ideeën verdwijnen niet

Ze blijven ergens hangen – in een verslag, in een herinnering, in het hoofd van een bestuurslid, in het collectieve dorpsgeheugen. En dan, soms maanden of jaren later, duikt het idee ineens weer op. Tijdens een dorpsfeest, een vergadering, of gewoon bij de koffie in het dorpshuis: “We hadden toen toch dat plan voor een wandelpad… Hoe staat het daar eigenlijk mee?”

En dan zie je het weer borrelen: mensen worden weer enthousiast. De vonk slaat opnieuw over. En dát is het moment om aan te haken. Want dan is de energie er weer, en komt het initiatief vanzelf weer tot leven.

De kunst van besturen

De weg van idee naar uitvoering is zelden recht. Het kronkelt, hapert en verdwijnt soms zelfs even uit beeld. Maar dat hoort erbij, zeker als het draait op vrijwilligers en het gewone leven nu eenmaal ook aandacht vraagt.

Soms is de ware kunst van besturen niet het onophoudelijk trekken aan een project of idee, maar juist het geduldig wachten. Het vertrouwen hebben dat goede ideeën, net als goede wijn, soms gewoon even tijd nodig hebben om te rijpen.

De rol van een dorpsbelang of dorpshuisbestuurder is dan ook niet altijd die van de voortrekker, maar van degene die overzicht houdt. Die op het juiste moment klaarstaat om aan te haken, mee te denken en te ondersteunen – met frisse energie, nieuwe inzichten en de juiste mensen.

Zo krijgt elk initiatief zijn moment. En vaak blijkt: dat moment komt vanzelf, als je het de tijd geeft!”

Freija de Jong

Foto’s en tekst overgenomen van Doarpswurk.

“Als adviseur bij Doarpswurk zie ik het zo af en toe gebeuren: een enthousiaste groep dorpelingen die met frisse moed aan de slag gaat met een nieuw plan. Of het nu gaat om het vergroenen van het dorpsaanzicht, het aanleggen van een wandelpad, of het schrijven van een dorpsvisie – de energie spat er in het begin vanaf.”

Blog: GraanGeluk is onbetaalbaar?

Blog geschreven door Elias den Otter van de Voedselwerkplaats

“Maar doordat ik bij onze Buurtmarkt het hele verhaal achter de pasta hoorde EN de prijs zo veel mogelijk binnen de perken blijft, kan het dus in één keer wél uit! Bij de Buurtmarkt bestel je via het online platform Local Food Works al je lokale en duurzame weekboodschappen voor een eerlijke prijs.

Ok, de inkoopprijs is nog steeds hoog voor deze pasta. Maar de totale maaltijd die ik ermee maak ook? Een belangrijke vraag omdat wij graag willen dat deze manier van eten niet alleen voor de elite beschikbaar is. Eerst het recept.

Het recept voor 4 personen:

Geen traditioneel Italiaans recept, maar wel in de geest van de nonna’s. Less is more: een paar simpele ingrediënten (met de pasta zelf in de hoofdrol (dus niet volsausen stelletje barbaren!).

Ingrediënten:

Lokale pasta uit Ursem van GraanGeluk (500 gr)
Pompoen (van Hoogeboom natuurlijk ;-))
Vegan Daslook pesto van Voedselbos Schoorl (3 eetlepels)
Olijfolie naar keuze
Peper en zout

Bereiden:

Men roostert de pompoen met wat olijfolie, peper en zout 15 min op 220 graden, en pureert deze vervolgens tot een saus (eventueel olijfolie toevoegen). Men kookt de pasta al dente (8 min), met giet ‘m af, men voegt de daslook pesto en eventueel wat geroosterde hazelnoten, peper en zout toe en serveert.

Totale kosten:

– Pasta: €3,60
– Pompoen: €2,73
– Daslook pesto, half potje: €1,30
– Olijfolie: €1,00
– Optioneel: wat gemalen hazelnootjes: €1,00

Wij smulden met vier personen voor een kleine 10 euro (€2,50 pp) een heerlijke maaltijd. De vraag is nu: is dit überhaupt duurder dan een AVG-tje met een plof-dier?

Totale opbrengst:

-Een gezonde maaltijd
-Een plantaardige maaltijd
-Een onwijs lekkere maaltijd
-Een verrijkte bodem
-Een biodivers akkerlandschap
-Een oogstrelend landschap
-Een nieuwe verbinding tussen boer en burger
-Bovenal: een bijdrage aan regeneratief ondernemerschap!

Wil je ook zo’n lekker maaltje kunnen maken van producten uit jouw regio? Start dan zelf een Buurtmarkt!”

“Heel eerlijk: als deze pasta van GraanGeluk uit Ursem (iets meer dan 10 km van mijn huis) naast goedkopere alternatieven in de anonieme supermarkt zou staan, dan had ik ‘m waarschijnlijk niet gekocht!”

Het waarom en het belang van lokaal eigendom

Dit artikel werd op 25 juni 2025 gepubliceerd door Energie Samen.

Whitepaper: Het waarom van lokaal eigendom

Ons energiesysteem wordt steeds meer integraal. Warmte en elektriciteit worden met elkaar verbonden en energiebesparing is een cruciale voorwaarde. Als lokale energiegemeenschap kan je je strategie daar ook op bijstellen. 

Om de leden van Energie Samen hierbij te ondersteunen schreven Merel Oldenburg en Ilonka Marselis een whitepaper. Ze vertellen hoe lokaal eigendom er in elk deel van het energiesysteem uitziet, en ze benoemen de voordelen van lokaal eigendom in alle delen van het energiesysteem. Ook bieden ze inzicht in koppelkansen als je lokaal eigendom in meerdere delen van het energiesysteem hebt als energiegemeenschap. 

Download het volledige White paper hier.

Foto credits: Energietuin AsserEnergie

Lokaal eigendom kan in alle delen van het energiesysteem. Hoe werkt dit? En waarom zou je dit willen? Energie Samen schreef een whitepaper over het waarom van lokaal eigendom en heeft een nieuwe kenniscollectie in de Academie gepubliceerd over het belang van lokaal eigendom.

Praktijkvoorbeelden Signalenrapport Bestaanszekerheid in de buurt

Originele bericht gepubliceerd door het Nationaal Klimaatplatform.

Hoe kan de klimaat- en energietransitie bijdragen aan veerkrachtige wijken en weerbare mensen? Dat is de centrale vraag van het nieuwe signalenrapport ‘Bestaanszekerheid in de Buurt’, dat het Nationaal Klimaat Platform onlangs publiceerde.

In dit 5e Signalenrapport vraagt het Nationaal Klimaat Platform (NKP) aandacht voor
wijken waar de leefbaarheid in het geding is en velen kampen met diverse bronnen
van bestaansonzekerheid. De afgelopen anderhalf jaar heeft het NKP signalen opgehaald en onderzocht, in gesprek met vele bewoners, ondernemers, bestuurders en experts die zicht hebben op de dagelijkse praktijk in deze wijken.

Benieuwd naar de mooie verhalen en voorbeelden die ze zijn tegengekomen? Het NKP er een aantal verzameld en gecategoriseerd in vier thema’s. Klik op linkjes hieronder:

Neem regie in verduurzaming

Herstel de lokale verbinding

Behoud de kracht van lokale initiatieven

Zet in op een sterker decentraal energiesysteem

Bijdragen aan bestaanszekerheid in buurten

Bestaansonzekerheid is een gevolg van meerdere factoren waaronder financiële tekorten, instabiliteit, onzekere of slechte huisvesting, gezondheidsproblemen, een klein breekbaar netwerk en een weinig stimulerende leefomgeving. In bijna 200 wijken in Nederland staat de leefbaarheid structureel onder druk. 

Tijdens de gascrisis van 2022 kampten burgers en ondernemers – vooral degenenen met een bescheiden inkomen – in slecht geïsoleerde woningen en bedrijfspanden, met een onbetaalbare energierekening. Bewoners hebben vaak zelf beperkte mogelijkheden om hun woning te verbeteren of de energierekening te verlagen. Gelukkig zijn er in deze periode tal van maatregelen getroffen om de ergste nood te verlichten. Overheden boden energiehulp aan, verstrekten subsidies voor verduurzaming en zetten in op wijkgerichte verbeteringen. Ook woningcorporaties namen verantwoordelijkheid en spraken gezamenlijk af om huurwoningen met energielabel E, F of G uiterlijk in 2028 uit te faseren (Prestatieafspraken).

Toch blijft energiearmoede een urgent probleem. TNO verwacht dat het aantal huishoudens in energiearmoede zal stijgen van bijna 400.000 in 2023 naar bijna 600.000 in 2025.

Gelukkig slaan burgers de handen ineen om gemeenschappelijke initiatieven te ontplooien om iets te doen aan het tekort aan kwaliteit van bestaan. Ook tal van maatschappelijke organisaties laat zich gelden. De voorbeelden die wij zijn tegengekomen vormen een belangrijke bron van inspiratie. En naast de genoemde voorbeelden zijn er in Nederland nog veel meer. Zij leveren een substantiële bijdrage aan de bestaanszekerheid in de buurt.

Originele bericht en afbeeldingen gepubliceerd door het Nationaal Klimaatplatform.

In de aanloop naar het 5e signalenrapport ‘Bestaanszekerheid in de Buurt’, is het Nationaal Klimaatplatform tal van goede voorbeelden en initiatieven tegengekomen. Deze voorbeelden laten zien hoe gemeenten en maatschappelijke initiatieven bijdragen aan veerkrachtige wijken en weerbare mensen.

Signalenrapport: Verduurzaming kan leefbaarheid in honderden wijken verbeteren

Dit staat in het nieuwe signalenrapport ‘Bestaanszekerheid in de buurt’. Dit rapport is naar vijf bewindslieden gestuurd die allen de weerbaarheid in deze wijken kunnen versterken. 

“Zoals altijd gaan de kosten hier voor de baat uit, maar de kosten zijn eenmalig, de baten structureel”, zegt NKP-voorzitter Kees Vendrik. Hij doelt onder andere op lagere gezondheidskosten als mensen niet meer in een tochtig en beschimmeld huis hoeven te wonen. Als bouwers en installateurs grootschalig aan de slag kunnen met de aanleg van warmtenetten en renovatie van slechte huurwoningen, maakt dit de verduurzaming per woning goedkoper. Ook zijn incidentele noodmaatregelen om hoge energierekeningen te compenseren minder nodig.

In aanloop naar het 5e signalenrapport ‘Bestaanszekerheid in de buurt’, is het Nationaal Klimaatplatform bij tal van goede voorbeelden en initiatieven langs gegaan. Deze voorbeelden laten zien hoe gemeenten en maatschappelijke initiatieven bijdragen aan veerkrachtige wijken en weerbare mensen.

Naar de praktijkvoorbeelden

Vertrouwen

Goed contact met bewoners is een voorwaarde voor succes. Als zij meebeslissen over verduurzaming van hun wijk versterkt dit de gemeenschapszin, groeit het vertrouwen in instanties en ontstaat een basis om ook andere problemen in de wijken aan te pakken. 

Beloftevolle route 

De gasprijscrisis na het uitbreken van de Oekraïne-oorlog, maakte omvang van energiearmoede scherp zichtbaar. Met een tijdelijk noodfonds en een prijsplafond moest het kabinet ingrijpen om burgers te helpen hun hoge en soms onbetaalbare energierekening te kunnen betalen. Dat was zo’n 4,5 miljard aan eenmalige euro’s die structureel niets veranderden. De klap kwam het hardst aan in wijken waar de leefbaarheid toch al onder druk staat.  

Vendrik: “Voortvarende verduurzaming van de gebouwde omgeving is een beloftevolle route om af te komen van de structurele afhankelijkheid van een onzekere energierekening. Het organiseert meer bestaanszekerheid, in het bijzonder voor burgers en ondernemers met beperkte middelen.” 

Langjarige aanpak energiearmoede

De 12 kansen voor versnelling vallen in vier hoofdlijnen uiteen. Ten eerste moet gericht en langjarig gewerkt worden aan vermindering van energiearmoede. Energiearmoede is een structureel probleem, dat vraagt om een structurele aanpak. De overheidsprogramma’s die hier nu al aan werken moeten dat langjarig kunnen blijven doen. Nu is de financiering na een paar jaar vaak onzeker. Ook moeten woningcorporaties de zekerheid krijgen dat ze kunnen blijven investeren in deze wijken. Daarnaast moet er een aanpak komen om ook particuliere huurders aan te zetten tot verduurzaming. 

Versimpel regelingen 

Ten tweede zijn bewoners van kwetsbare wijken te helpen door regelingen simpeler te maken en mensen in staat te stellen samen te verduurzamen. De drempel voor aanvragen van subsidies moet, juist voor doelgroepen in kwetsbare wijken, verlaagd worden. Veel subsidieregelingen zijn te complex en moeilijk aan te vragen. Vaak zijn ze gericht op individuele oplossingen. Juist in kwetsbare wijken biedt een collectieve aanpak veel meer kansen. Dat kan de kosten drukken en het tempo van verduurzaming verhogen.  

Versterk lokale gemeenschappen 

Ten derde moet de kracht van lokale gemeenschappen versterkt worden. De verduurzaming lukt alleen maar met betrokkenheid van onderop. Dat is het fundament van een sociale transitie. Om dit fundament te versterken pleit het NKP daarom om flink te investeren om meer opbouwerkers op te leiden.  

Versnel decentrale energiesystemen 

Ten vierde is het van groot belang dat decentrale energiesystemen sneller van de grond komen. Dan gaat het bijvoorbeeld over warmtenetten. Die zijn voor deze wijken vaak de enige mogelijkheid mensen aan duurzame en betaalbare warmte te helpen. 

Daarbij hoort ook dat huurders ook na het afschaffen van de salderingsregeling kunnen blijven profiteren van zonnepanelen op hun dak. Net nu dit voor huurders een beetje in beeld komt dreigen ze juist met hogere kosten te maken te krijgen als hun verhuurder ze zonnepanelen aanbiedt. 
Voor alle energie die je lokaal opwekt, opslaat en verbruikt hoeft het net niet te worden verzwaard. Zo snijdt het mes aan twee kanten. Je helpt mensen aan een betere energierekening en bespaart de maatschappij veel kosten die anders naar netverzwaring moeten gaan. 

Vendrik: “Klimaatbeleid zou juist nu deze mensen vooruit moeten helpen en weerbaarder moeten maken. Verduurzaming biedt ze kans minder afhankelijk te worden van de onzekere gasprijzen.” 

Originele bericht en afbeeldingen werden gepubliceerd door het Nationaal Klimaatplatform.

De leefbaarheid in zo’n 200 wijken en dorpen kan fors verbeteren als verduurzaming van slechte woningen voortvarend wordt aangepakt. Dit kan energiearmoede hier structureel beperken. Hiervoor is langjarige aandacht en financiering nodig. Het Nationaal Klimaatplatform ziet hiervoor 12 kansen om het te versnellen.

Behoud de kracht van lokale initiatieven

Toch is er ook hoop. In sommige wijken organiseren bewoners zich lokaal. Dat brengt positieve energie in de buurt en draagt bij aan het herstel van vertrouwen. En dat vertrouwen is essentieel: pas dan wordt duidelijk wat bewoners en ondernemers willen en kunnen bijdragen aan de verduurzaming. Verbinding komt vóór versnelling.

Buurtteams werken aan de verbinding in Den Haag

In Den Haag werkt Duurzaam Den Haag al sinds 2018 in buurtteams aan de eerste stappen op weg naar een groene, duurzame en fijne buurt. Dat doen zij in 7 Haagsche buurten en wijken. Samen met wijkambassadeurs worden activiteiten georganiseerd op basis van ideeën uit de buurt. Het kan dan gaan om afval, groen, voedsel, samen koken, maar kunnen er energiecoaches van de Energiebank worden ingezet als daar behoefte aan is. Als een buurt of wijk aan de beurt is voor een warmtenet haakt de gemeente … 

In een aantal wijken worden lokale energie coöperaties opgericht op basis van het rozen model: lage instap en volwaardige opbrengst voor participanten, maar ook opbrengsten die kunnen worden ingezet voor buurtinitiatieven. Leden beslissen! Verduurzaming van de kinderboerderij? Schaduwdoeken voor hittestress? Binnen de wijk worden mensen opgeleid om zoveel als mogelijk ook de daadwerkelijke werkzaamheden uit te voeren. 

Wijkmanifest NPLV-gebieden: “Laat ons meebeslissen”

In zes NPLV-gebieden hebben bewoners onlangs het Wijkmanifest aangeboden: een document met concrete voorstellen om meer invloed te krijgen op de uitvoering van het programma in hun buurt of wijk. Het manifest werd overhandigd aan burgemeesters en programmadirecteuren in de betreffende gebieden, die het stuk herkenden als een duidelijke oproep tot nauwere samenwerking.

Het manifest is een initiatief van het Landelijk NPLV-bewonersplatform, waarin bewoners uit alle 20 NPLV-gebieden vertegenwoordigd zijn.

De kernboodschap van het manifest is helder: bewoners willen meer invloed en zeggenschap over de ontwikkelingen in hun eigen wijk. Zij pleiten voor een lokale overheid die hen actief betrekt bij besluitvorming en hen ondersteunt waar nodig. Alleen zo kan er gezamenlijk worden gebouwd aan sterke, levendige gemeenschappen. Zie het Wijkmanifest voor de vijf oproepen vanuit de bewoners.

Duurzame initiatieven van onderop

Kennisplatform Duurzame Gemeenschappen werkt vanuit de kracht van de gemeenschap, niet vanuit de plannen van overheden of bedrijven. Deze unieke, maar cruciale aanpak zorgt ervoor dat bewoners actief betrokken raken bij duurzame ontwikkelingen. Elk project begint bij een vrijwilliger of een groep vrijwilligers die zich wil inzetten voor het algemeen belang van hun buurt, wijk of dorp. Duurzame Gemeenschappen ondersteunt hen op onafhankelijke wijze om hun ideeën te realiseren.

De kracht van deze werkwijze is dat projecten niet van bovenaf worden opgelegd. Daardoor ontstaat vertrouwen en draagvlak binnen de gemeenschap. Hoewel deze aanpak in eerste instantie meer tijd lijkt te kosten, blijkt zij op de lange termijn effectiever: initiatieven groeien uit tot bestendige, gedragen projecten.

Een mooi voorbeeld hiervan is IJlst, waar een energiecoöperatie met een stroomtuin van 7.284 zonnepanelen tot stand kwam. Hiermee kunnen ruim 850 huishoudens van groene stroom worden voorzien. Het initiatief kwam van betrokken inwoners en sloot goed aan bij het beleid van de gemeente Súdwest-Fryslân, die burgerinitiatieven vanuit de mienskip actief ondersteunt. De trots is groot: “Dit is écht iets dat we als IJlsterssamen hebben gedaan.”

Dit bericht werd gepubliceerd door het Nationaal Klimaatplatform.

Een voortvarende verduurzaming van woningen begint met goed contact, verbinding en overeenstemming met bewoners in de buurt. Dat gaat echter niet vanzelf. In veel wijken hebben jaren van verwaarlozing diepe sporen nagelaten. Publieke partijen—zoals gemeenten, woningcorporaties en netbeheerders—worden dan ook regelmatig met wantrouwen benaderd. De afstand tot de systeemwereld is groot; bewoners houden vaak letterlijk en figuurlijk de deur dicht.

Doet jouw bedrijf/organisatie ook mee met de Open Energiedag op zaterdag 20 september 2025?

Een breed scala aan energieprojecten, zoals zon- en windparken, aquathermie-, bio-energie-, bodemenergie-, geothermie-, isolatie-, warmtepompen- en infrastructuurprojecten kunnen zich aanmelden voor de Open Energiedag.

Wat is de Open Energiedag?

Duurzame energieprojecten in heel Nederland openen de deuren om mensen kennis te laten maken met de technieken én de mensen achter de energietransitie. Bezoekers varen met een bootje naar een drijvend zonnepark, kijken binnenin een windmolen, horen het verhaal achter de houtsnippers in de biomassacentrale, voelen de warmte van bodemenergie, vergapen zich aan de uitbreiding van elektriciteitsnetten, kijken hun ogen uit bij een duurzame fabriek. De belangstelling voor duurzame energie en energiebesparing nam vorig jaar flink toe. De Open Energiedag draagt bij aan begrip en draagvlak voor duurzame energie. Dit jaar extra leuk want tegelijk organiseert de KNWU de Nationale Klimaat Fietsdag, dus fietsclubs komen graag langs. 

Meld je energieproject aan

Wil jij de deuren van jouw energieproject ook openen voor publiek op zaterdag 20 september 2025? Je kan locaties voor de Open Energiedag aanmelden via het formulier onderaan de webpagina: https://www.daarkrijgjeenergievan.nl/open-energiedag/. De Open Energiedag is niet voor individuele woningen: die passen goed bij de duurzame huizenroute.

Praktische informatie

Je kan zelf de dag naar eigen inzicht vormgeven. Denk aan rondleidingen, presentaties, fietsroutes en gewoon rondkijken. Hier vind je een toolkit met beeldmateriaal om te gebruiken in de eigen on- en offline communicatie en een voorbeeldpersbericht voor de lokale media.

De Open Energiedag is onderdeel van de ‘Daar krijg je energie van‘-campagne.

De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) organiseert deze dag voor het vijfde jaar, samen met zes brancheorganisaties waaronder Energie Samen. Vorig jaar namen meer dan vijfduizend bezoekers tijdens deze dag een kijkje bij meer dan 60 duurzame energieprojecten. Dit jaar worden dat er vast meer.

Ontwikkelfonds Opwek uitgebreid: meer kansen voor lokale energieprojecten

Foto: Dorpsmolen Reduzum

Dit fonds, mede mogelijk gemaakt door Energie Samen, het ministerie van Klimaat en Groene Groei en het Nationaal Groenfonds, biedt een risicoloze lening voor de aanloop- of ontwikkelkosten. Coöperaties kunnen hiermee bijvoorbeeld investeren in personele ondersteuning, zoals een projectleider, en in gespecialiseerde onderzoeken om een financierbare businesscase op te stellen en de benodigde vergunningen te verkrijgen. Afhankelijk van de fase waarin het project zich bevindt, kunnen leningen van €10.000,- tot maximaal €300.000,- verstrekt worden. 

Eerdere ervaringen 

Tot nu toe was het fonds alleen beschikbaar in de provincies Utrecht, Drenthe, Zuid-Holland en Limburg. Per 16 juni rolt het fonds verder uit naar de overige acht provincies in Nederland. Energiecoöperatie Voorne Putten Energie maakte in de eerste ontwikkelfase gebruik van het Ontwikkelfonds Opwek en deelt haar ervaring: 

“Ons windproject Noordzeeboulevard, samen met Pure Energie, wordt mede mogelijk gemaakt door de lening uit het Ontwikkelfonds Opwek. Deze financiering is cruciaal, omdat de investeringen groot zijn en we, gezien de risico’s, niet om zulke grote bijdragen kunnen vragen van onze leden.” – Felix Olthuis [Voorne Putten Energie] 

Aanvraagproces 

Het aanvragen van een lening uit het Ontwikkelfonds verloopt in toekenningsrondes van twee maanden. Na een eerste aanvraag via het portaal Mijnfonds volgt een kennismakingsgesprek met de coöperatie, de regiocoördinator en Energie Samen. Tijdens dit gesprek bespreken we jouw project en de benodigde financiering en geven we meer uitleg over de toekenningsronde en het verdere proces.  

Vervolgens krijgt de coöperatie vier weken de tijd om documenten, zoals een plan van aanpak, begroting en businesscase, aan te leveren. Na beoordeling ontvangt de coöperatie al dan niet groen licht om verder te gaan met het opbouwen van het dossier. Acht weken na de start van de ronde wordt de officiële aanvraag door Nationaal Groenfonds beoordeeld, die bij akkoord de financiering vrijgeeft. Hieronder vind je de routekaart met de processtappen van toekenningsronde 1, die opent op 16 juni en sluit op 17 augustus. 

Routekaart Toekenningsronde 1  

Ondersteuning 

Energie Samen en de regiocoördinatoren bieden begeleiding gedurende het hele traject. Zij ondersteunen bij je aanvraag en het opbouwen van je dossier. Weet je niet zeker of jouw project voldoet aan de eisen en voorwaarden van het Ontwikkelfonds? Neem dan gerust contact op met Energie Samen.

Interesse? Dien je aanvraag in 

Wil jouw energiecoöperatie een vliegende start maken of juist verder groeien met een wind- of zonproject? Dien dan een aanvraag in via het portaal Mijnfonds. Heb je nog geen account? Ga dan naar ‘Registreren’ in het portaal. De eerste toekenningsronde gaat 16 juni van start en sluit op 17 augustus. 

Meer informatie en contact  

Wil je meer weten over het Ontwikkelfonds Opwek? Klik dan hier voor meer informatie. Voor vragen kun je contact opnemen met Karlijn Stokkers van Energie Samen. 

Karlijn Stokkers – Coördinator financiering Energie Samen  

E: fondsen@energiesamen.nu 

Goed nieuws voor energiecoöperaties uit Noord-Holland, Groningen, Friesland, Gelderland, Overijssel, Flevoland, Zeeland en Noord-Brabant! Het Ontwikkelfonds Opwek is vanaf 16 juni ook in deze provincies beschikbaar om coöperaties te ondersteunen bij de ontwikkeling van wind- en zonprojecten.

Nieuwe Europese subsidie voor energiecoöperaties: €45.000 voor het ontwikkelen van een projectplan

Foto: Stroomtuin IJlst

Wat is de ENERCOM Facility?

De European Energy Communities Facility (ENERCOM Facility) is een nieuw EU-programma dat energiecoöperaties in Europa helpt bij het versterken van hun projectplannen. Veel coöperaties lopen tegen belemmeringen aan bij het opzetten van projecten – zoals complexe regelgeving of financiering. ENERCOM wil die obstakels wegnemen met financiële en inhoudelijke ondersteuning.

Wat kun je financieren met de subsidie?

De subsidie is bedoeld om jouw coöperatie in staat te stellen een volledig en uitvoerbaar projectplan op te stellen. Denk aan:

Het uiteindelijke doel is een plan waarmee je financiering kunt aantrekken en jouw project echt van de grond krijgt.

Wat krijg je nog meer?

Naast de subsidie krijgen geselecteerde coöperaties toegang tot:

Welke projecten maken de meeste kans op financiering?

Je maakt als coöperatie de meeste kans op subsidie als je inzet op een nieuwe activiteit. Dus ben je bijvoorbeeld vooral actief met een warmtenet? Dan vergroot je je kansen aanzienlijk als je een voorstel indient voor een zonneproject, in plaats van voor de uitbreiding van het bestaande warmtenet.

Projecten die goed aansluiten bij de doelen van de ENERCOM Facility zijn onder andere:

Voor wie is het?

De regeling is bedoeld voor lokale energiecoöperaties die:

Hoe werkt het aanvragen?

Het aanvraagproces verloopt via de website van de ENERCOM Facility en bestaat uit:

  1. Een online zelfcheck om te bepalen of je in aanmerking komt;
  2. Een aanvraagformulier waarin je jouw initiatief en organisatie beschrijft.

De aanvragen worden beoordeeld door onafhankelijke experts op basis van vier criteria, waaronder ambitie, impact en uitvoerbaarheid.

Belangrijke data

Meer informatie en aanmelden 

Alle informatie, inclusief de zelfcheck en aanvraagformulieren, is te vinden op: energycommunitiesfacility.eu/apply/applicationprocess

Contact

Heb je vragen over het aanvraagproces? Neem dan contact op met Merel Oldenburg en Karlijn Stokkers.

Nationale experts ENERCOM Facility 

Merel Oldenburg en Karlijn Stokkers – Energie Samen

E: netherlands@energycommunitiesfacility.eu

Heb jij als energiecoöperatie plannen om te groeien of een nieuw project op te zetten, maar ontbreekt het aan tijd, middelen of expertise om een goed onderbouwd projectplan op te stellen? Dan is er goed nieuws: via de nieuwe ENERCOM Facility van de Europese Unie kun je nu een subsidie van €45.000 aanvragen voor het ontwikkelen van een goed onderbouwd projectplan. De eerste subsidieronde is geopend op 2 juni 2025 en loopt tot 30 september 2025.

Volgende pagina »